کد مطلب:142025 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:238
وصیتنامه حسین در آستانه هجرت
حسین (ع) پس از عزم هجرت به سوی مكه، در آخرین لحظات، رو به محمد حنفیه نمود و فرمود: برادر! تو می توانی در مدینه بمانی و در اینجا چشم من باشی و اخبار
دشمنان را به من برسانی، [1] در این كه چرا محمد حنفیه امام را دراین هجرت همراهی نكرد، بسیار سخن گفته شده است؛ برخی علت آن را بیماری، گروهی سبب آن را مأموریت و فرمانبرداری از امام، و شماری به مورد دیگر اشاره كرده اند [2] ولی آنچه مسلم است این است كه محمد حنفیه تا پایان عمر امام، همواره مورد احترام و اعتماد و امین آن حضرت بوده و به همین جهت هم امام (ع) او را در وصیتنامه اش مخاطب قرار داده است.
آورده اند كه امام ورق و دواتی خواست و چنین نگاشت:
«بسم الله الرحمن الرحیم. هذا ما اوصی به الحسین بن علی الی اخیه محمد بن الحنفیة ان الحسین یشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریك له و ان محمدا عبده و رسوله جاء بالحق من عنده و ان الجنة حق و النار حق و الساعة آتیة لا ریب فیها و ان الله یبعث من فی القبور و انی لم اخرج اشرا و لا بطرا و لا مفسدا و لا ظالما و انما خرجت لطلب الاصلاح فی امة جدی (ص) ارید ان امر بالمعروف و انهی عن المنكر و اسیر بسیرة جدی و ابی علی بن ابی طالب فمن قبلنی بقبول الحق و من رد علی هذا صبرت حتی یقضی الله بینی و بین القوم بالحق و هو خیر الحاكمین و هذه وصیتی الیك یا اخی و ما توفیقی الا بالله علیه توكلت و الیه انیب به نام خداوند بخشاینده مهربان، این وصیت حسین بن علی است به برادرش محمد حنفیه: به درستی حسین گواهی می دهد به اینكه جز خدای یگانه خدایی نیست و پروردگار بزرگ شریكی ندارد، و اینكه محمد (ص) بنده و فرستاده اوست و دین حق را از نزد خدا برای مردمان آورده، و بهشت و دوزخ حق
است و بدون تردید قیامت نیز به وقوع می پیوندد و در آن روز به تحقیق خداوند مردگان را برخواهد انگیخت. و براستی من برای ایجاد آشفتگی و خودنمایی و نابسامانی و ستمگری عزم خروج نكرده ام، بلكه من از مدینه بیرون می روم تنها برای به سامان آوردن و اصلاح امت جدم پیامبر (ص) و اراده كرده ام كه فرمان دهنده به معروف و بازدارنده از منكر باشم و راه و روش جدم پیامبر و پدرم علی بن ابی طالب را پیش گیرم. پس هر كس كه راه مرا برگزیند حق را پذیرفته و هر كس از من سرپیچی كند صبر پیشه كنم تا خداوند میان من و چنان مردمان خود داوری كند و او بهترین قضاوت كنندگان است. این وصیت من است به تو ای برادرم، و نیست پیروز كننده ای مگر خدا، بر او توكل می كنم و به سوی او برمی گردم». [3] .
آنچه در وصیتنامه اعتقادی و مرامی امام حسین (ع) خاطر نشان گردیده است را می توان چنین دسته بندی كرد:
1- تأكید بر اصول و مبانی باورهای دینی: اعتقاد به توحید و یكتایی خداوند، ایقان به بعثت و وحی و نبوت، و حتمی بودن بهشت، دوزخ، قیامت، حشر و نشر مردگان در آخرت.
2- تأكید بر خالص بودن حركت از انگیزه ها و شائبه های نفسانی: مبرا بودن از آشوبگری، خودنمایی، افسادگری و بیداد.
3- تبیین هدفها و روشهای نهضت: اصلاح گری در امت پیامبر با شیوه امر به معروف و نهی از منكر و پیروی از سیرت و سنت پیامبر (ص) و علی (ع).
اینها همان نكات مهمی بود كه حضرت پیشتر نیز در سخنان خویش در سرزمین منا
بر آن تاكید ورزیده بود.
دشمنان را به من برسانی، [1] در این كه چرا محمد حنفیه امام را دراین هجرت همراهی نكرد، بسیار سخن گفته شده است؛ برخی علت آن را بیماری، گروهی سبب آن را مأموریت و فرمانبرداری از امام، و شماری به مورد دیگر اشاره كرده اند [2] ولی آنچه مسلم است این است كه محمد حنفیه تا پایان عمر امام، همواره مورد احترام و اعتماد و امین آن حضرت بوده و به همین جهت هم امام (ع) او را در وصیتنامه اش مخاطب قرار داده است.
آورده اند كه امام ورق و دواتی خواست و چنین نگاشت:
«بسم الله الرحمن الرحیم. هذا ما اوصی به الحسین بن علی الی اخیه محمد بن الحنفیة ان الحسین یشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریك له و ان محمدا عبده و رسوله جاء بالحق من عنده و ان الجنة حق و النار حق و الساعة آتیة لا ریب فیها و ان الله یبعث من فی القبور و انی لم اخرج اشرا و لا بطرا و لا مفسدا و لا ظالما و انما خرجت لطلب الاصلاح فی امة جدی (ص) ارید ان امر بالمعروف و انهی عن المنكر و اسیر بسیرة جدی و ابی علی بن ابی طالب فمن قبلنی بقبول الحق و من رد علی هذا صبرت حتی یقضی الله بینی و بین القوم بالحق و هو خیر الحاكمین و هذه وصیتی الیك یا اخی و ما توفیقی الا بالله علیه توكلت و الیه انیب به نام خداوند بخشاینده مهربان، این وصیت حسین بن علی است به برادرش محمد حنفیه: به درستی حسین گواهی می دهد به اینكه جز خدای یگانه خدایی نیست و پروردگار بزرگ شریكی ندارد، و اینكه محمد (ص) بنده و فرستاده اوست و دین حق را از نزد خدا برای مردمان آورده، و بهشت و دوزخ حق
است و بدون تردید قیامت نیز به وقوع می پیوندد و در آن روز به تحقیق خداوند مردگان را برخواهد انگیخت. و براستی من برای ایجاد آشفتگی و خودنمایی و نابسامانی و ستمگری عزم خروج نكرده ام، بلكه من از مدینه بیرون می روم تنها برای به سامان آوردن و اصلاح امت جدم پیامبر (ص) و اراده كرده ام كه فرمان دهنده به معروف و بازدارنده از منكر باشم و راه و روش جدم پیامبر و پدرم علی بن ابی طالب را پیش گیرم. پس هر كس كه راه مرا برگزیند حق را پذیرفته و هر كس از من سرپیچی كند صبر پیشه كنم تا خداوند میان من و چنان مردمان خود داوری كند و او بهترین قضاوت كنندگان است. این وصیت من است به تو ای برادرم، و نیست پیروز كننده ای مگر خدا، بر او توكل می كنم و به سوی او برمی گردم». [3] .
آنچه در وصیتنامه اعتقادی و مرامی امام حسین (ع) خاطر نشان گردیده است را می توان چنین دسته بندی كرد:
1- تأكید بر اصول و مبانی باورهای دینی: اعتقاد به توحید و یكتایی خداوند، ایقان به بعثت و وحی و نبوت، و حتمی بودن بهشت، دوزخ، قیامت، حشر و نشر مردگان در آخرت.
2- تأكید بر خالص بودن حركت از انگیزه ها و شائبه های نفسانی: مبرا بودن از آشوبگری، خودنمایی، افسادگری و بیداد.
3- تبیین هدفها و روشهای نهضت: اصلاح گری در امت پیامبر با شیوه امر به معروف و نهی از منكر و پیروی از سیرت و سنت پیامبر (ص) و علی (ع).
اینها همان نكات مهمی بود كه حضرت پیشتر نیز در سخنان خویش در سرزمین منا
بر آن تاكید ورزیده بود.
[1] مقتل خوارزمي، ج 1، ص 188.
[2] ر.ك: فصلنامه حوزه و دانشگاه، ويژه نامه تاريخ عاشورا، شماره 33، ص 137 -149، قم 1381 ش.
[3] مقتل خوارزمي، ج 1، ص 188، فتوح ابن اعثم، ج 5، ص 34.